देशभर गर्मीको तापक्रम दिनानुदिन बढ्दो छ। विशेषगरी तराई क्षेत्रका जिल्लाहरूमा तापक्रम ४० डिग्री सेल्सियसभन्दा माथि पुग्न थालेको छ, जसका कारण मानिसहरू गर्मीजन्य रोगहरूबाट प्रभावित हुन थालेका छन्। स्वास्थ्य विशेषज्ञहरूका अनुसार यस्ता तापक्रमले लू (Heatstroke), डिहाइड्रेसन (निर्जलीकरण), र छाला जल्ने जस्ता गम्भीर स्वास्थ्य समस्या निम्त्याउन सक्छ।
गर्मीबाट बच्न अपनाउनु पर्ने सावधानीहरू
स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयका अनुसार गर्मीबाट बच्न निम्न सावधानी अपनाउनु अति आवश्यक छ:
1.पर्याप्त पानी पिउनुहोस् – दैनिक कम्तीमा ३–४ लिटर पानी पिउनु शरीरलाई हाइड्रेट राख्न महत्वपूर्ण हुन्छ।
2.धूपमा ननिस्कनुहोस् – बिहान १० बजेदेखि दिउँसो ३ बजेसम्म अत्यधिक घाम लाग्ने समयमा बाहिर ननिस्कन सल्लाह दिइएको छ।
3.हल्का र सेतो कपडा लगाउनुहोस् – बाक्लो, कालो र गाढा रङका कपडाले ताप शोषण गर्ने भएकाले यस्ता कपडाबाट बच्नुपर्छ।
4.टोपी, छाता र सनग्लास प्रयोग गर्नुहोस् – घामको सीधा प्रभावबाट बच्न यी सामग्रीहरू उपयोगी हुन्छन्।
5.ठूलाबुढा, बच्चा र बिरामीप्रति विशेष ध्यान दिनुहोस् – कमजोर प्रतिरोध क्षमता भएकालाई गर्मीले छिटो असर गर्छ।
गर्मीजन्य समस्या देखिएमा के गर्ने ?
>लू लागेको शंका भए तुरुन्त चिसो ठाउँमा राख्ने र ओर्लो ताप दिने उपायहरू जस्तै चिसो पानीको कपडा राख्नुपर्छ।
>डिहाइड्रेसन भएमा ORS (Oral Rehydration Solution) वा नुन–चिनी पानी सेवन गर्नुपर्छ।
>लक्षण गम्भीर भएमा तत्काल नजिकको स्वास्थ्य संस्थामा सम्पर्क गर्नु अत्यावश्यक हुन्छ।
सरकारको तयारी र अनुरोध
>स्वास्थ्य मन्त्रालयले सबै अस्पतालहरूलाई गर्मीजन्य आकस्मिक अवस्थाका लागि तयारी अवस्थामा राखेको जनाएको छ। साथै, नागरिकहरूलाई गर्मीसम्बन्धी जनचेतना फैलाउन स्थानीय तह र सञ्चार माध्यमलाई सक्रिय हुन अनुरोध गरिएको छ।
निष्कर्ष
>गर्मी प्राकृतिक चक्र हो, तर सचेतना र सावधानी नअपनाउँदा यसले ज्यानै जाने अवस्था सिर्जना गर्न सक्छ। त्यसैले व्यक्तिगत सतर्कता, स्वच्छता, र पानीको पर्याप्त सेवनमार्फत यसबाट बच्न सकिन्छ। सबै नागरिकलाई आफ्नो र परिवारको सुरक्षामा विशेष ध्यान दिनु आजको आवश्यकता हो।
